Hangi tip ve kişlik yapısındaki kadınlar menapoz sürecini daha kolay atlatır?

Her gebelik farklı olduğu gibi, her kadının yaşayacağı menopoz ve menopoz öncesi dönem farklıdır. Bazı kadınlar için menopoz geçişi kolayken, küçük bir yüzde için geçiş zordur.  Burada en önemli olan olay menopozun bir hastalık olmadığının anlanmasıdır. Menopoz ve yaşlanmaya olumlu tutum içinde olan kadınlarda belirtiler hafif veya hiç görülmemektedir. Menopoz semptomların başladığı dönem olan menopoz öncesi dönemde tıbbi bilgilendirme ve destek alan kadınlar bu dönemi daha rahat geçirmektedir. Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda, menopoz öncesi  hormon dalgalanmasına bağlı oluşan semptomlar daha az görülmektedir.  Ayrıca toplumsal rol ve beklentilerin fazla olması bu dönemin daha ağır geçmesine neden olabilir. Eşinden, çocuklarından ve çevresindeki insanlardan destek alan kadınlarda bu süreç daha kolay atlatılmaktadır. Ayrıca yaptığı işten mutlu olan kadınlar, doğal yolla menapoza girmiş kadınlarda bu belirtiler daha hafif ve daha kısa sürelidir.  Bir nedenden dolayı yumurtalıkları cerrahi olarak çıkartılmış kadınlarda menopoz ve menopoz öncesi bulgular daha şiddetli olmaktadır. Düşük eğitim ve sosyoekonomik düzeyi olan, sigara içenlerde,  egzersiz yapmayanlarda, sağlık problemi olananlarda, partneri olmayanlarda ve çevresi ile sağlıklı ilişki kuramayan kadınlarda bu belirtiler daha şiddetli olmaktadır.

Menapozun yaygın belirtilerini yaşayan kadın oranı nedir? Söz konusu belirtilerden en sık şikayet edilen hangisidir?

Hemen hemen her kadın menapoz belirtilerini hafif veya ağır hissetmektedir. Tüm menopozdaki kadınların % 70’i günlük yaşantısında değişikliğe neden olan belirtilere katlanırken, %30 kadında bu belirtiler oldukça hafif geçmektedir.  Kadınların % 80’ inde bu bulgular 5 yıl içinde geçsede, % 20’ sinde bu belirtiler devam etmektedir. Bunun nedeni bilinmemekle birlikte; her kadın nasıl farklıysa, menopoz belirtiler düzelme süreci de kadından kadına değişmektedir.

En sık görülen belirti ise sıcak basmasıdır. Menopozdaki hastaların % 75 de bu belirti bulunmaktadır. Vücudda aniden oluşan sıcaklık veya ısı artışı olarak tarif edilir. Bu sırada ölçülen vücud ısısı normaldir. Sıklıkla bu bulguya gece veya gündüz aşırı terleme eşlik edebilir. Bazen bu bulguya mide bulantısı, baş dönmesi ve kendini iyi hissetmeme eşlik edebilir. Menopozda bu bulgu tüm vücudda görülebileceği gibi, en çok baş ve boyun kısmı etkilenir. Günün her saatinde birkaç saniye veya birkaç dakika olabilir. Sıcak basmalarının nedeni tam olarak anlaşılmamıştır. Vücud ısısının algılandığı ve kontrol edildiği bölüm beyinde hipotalamustur. Araştırmacılar düşen östrojen seviyesinin, hipotalamusta ısı algılanmasında bir aksaklık oluşturduğu yönünedir. Artan ısı algısı vücudda kontrol mekanizması olan terleme ve deride kızarıklığa neden olarak vücud ısını düşürmeye çalışır. Ani ısıs değişiklikleri, anksiyete, stres ve hatta aşırı baharatlı gıdaları tüketmek sıcak basmalarını aktive edebilir. Menopozda tedavi gerektiren bir durumdur.

Menopozda en büyük risk nedir? 

Kalp hastalığı riski yaş ilerledikçe yükselir. fakat kadınlarda bu risk menopozun başlamasıyla daha belirgin bir hale gelir. Menopozla birlikte kadınların kalp hastalığı riski erkeklerle eşitlenir. Menopoz kalp damar hastalığına neden olamaz. Menopozla birlikte hipertansiyon, kan yağlarının yüksekliği, şeker hastalığı, sigara içimi, sedanter hayat ve kötü beslenme varlığı kalp hastalığı riskini artırır.

Menopoz döneminde kadınlar hangi nedenle hangi sağlık risklerine daha fazla maruz kalır?

Azalan östrojen seviyesi nedeniyle en çok etkilenen vücud yapılarından biri de kemiklerdir. Menopozda kemik erimesi yani osteoporoz riski artmıştır. Östrojen kemik yapımında önemli olan bir hormondur. Azalan östrojen ile birlikte; İlede kemik erimesi hikayesi, daha önce kemik kırığı öyküsü, cerrahi yolla menopoz yada erken menopoz, sigara içimi, aşırı alkol tüketimi, kalsiyumdan fakir beslenme bu riski daha da artırmaktadır.

Yine azalmış östrojen nedeniyle vajinanın ve idrar borusunun elastikiyetini yitirmesine bağlı olarak idrar kaçırma, rahim ve idrar torbasını yerinde tutan bağların gevşemesine bağlı olarak sarkmalar meydana gelebilir. Ayrıca yine aynı nedenden safra kesesi taşlarında ve hastalıklarında menopoz da artma gözlenebilir. Alzheimer hastalığı ve kilo alınımıyla menopoz arasında ilişki gösterilmiştir.

Menopozda kadının görüntüsünde ne gibi değişiklikler meydana gelir?

Cildin kalınlığının ve elastikiyetinin artası, kollajen kaybı, gevşekliğinde artma ve kırışmadır.Cildin yaşlanma belirtileri; gevşeklik, pigmentasyon azlığı, ciltte damarlanma artışı, kuruma ve sertleşmedir.Başlıca uzun süreli güneşe maruz kalma ve sigara içimi bu süreci hızlandırmaktadır.

Kanda erkeklik hormonlarının artması, östrojen hormonun azalmasına bağlı olarak saçlarda dökülme, yüzdeki kıllarda artma ve erkek tipi saç dökülmesi görülebilir. Göz yaşı bezindeki göz yaşı salgılanmasının azalmasına bağlı kuru göz gözlenebilmektedir. Azalan östrojen seviyesi metabolizma hızınıda azaltarak, aynı zamanda şeker ve nişastanın kullanımımı azaltarak ve yağ depolanmasına neden olarak vücud ağırlığında artma meydana getirir.

Bu dönemde kişi neden kilo alır ve kilo alımı özellikle neden bel ve karın bölgesinde meydana gelir? 

Pek çok kadın menopoz süreci boyunca kilo almaktadır. Fakat menopoz ve hormon tedavisinin kilo aldırıcı etkisi bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Yaşlanma ve hayat stilinde değişiklikler menopozda kilo alınımından suçlu öğeler olarak görünmektedir. Yaşlanma vücud metabolizma hızının azalması ile birliktedir. Ergenlikten sonra vücud yağsız kitle indeksi azalmaya başlar. 40 lı yaşlardan sonra kadınlar fiziksel aktivitelerini azaltır ve bunun sonucu olarak kas kitlesi azalır.

Menopoz direkt kilo alınımıyla igili olmasada, vücud şeklinin ve yağ dağılımının değişmesi ile ilgilidir. Pek çok çalışma menopoz öncesi durumda yaştan bağımsız olarak  vücud kütlesinde azalmayla birlikte, karın çevresi yağlarının artığını göstermiştir. Menapozun kadınlarda armut şekilde (geniş kalça ve uyluk) vücuddan elma şeklinde ( kerin karın ve vücud üst kısmı) vücuda geçiş vardır. Bununda nedeninin menopoz ile artan erkeklik hormonları olduğu ifade edilmektedir. Bu şekilde kilo alınımı eğilimi olan hastalarda şeker hastalığı, yüksek tansiyon riski, kalp-damar hastalığı riskini, romatizma riski ve birtakım kanser risklerini artırmaktadır.

Menopoz yaşamda rahatlığa yol açan yeni ve olumlu bir dönem midir?

Menopoz ile karşılaşıldığı zaman “ evet hayatımın belirli bir süresi kapandı, şimdi yeni bir sayfa açıldı” yı fark etmek önemlidir. Pek çok kadın menopozda duygusal zorluklar yaşarlar. Menopozu doğurganlığın yok olduğu ve yaşlanmanın bir göstergesi olarak kabul ederler. Fakat yeni başlayan bu dönem hayata birçok avantaj sağlar. Kadınlar menopoz deneğimini genelikle 47-53 yaşlar arasında yaşarlar. Önünde 80 hatta 90 yaşına kadar uzun yıllar vardır. Bu kadar yıl içinde üretken yaşama, ilgi, istek ve hayallerine odaklanabilirsin.

Normal adet döngüleri öncesi ve adette  şişkinlik, stres ve ağrı gibi rahatsızlık veren durumlara artık veda ettiniz. Seyahatinizi planlarken adet zamanınızı düşünmenize gerek kalmamıştır. Hamile kalma korkusu olmadan daha özgür bir cinsel hayatınız vardır. Pek çok kadın hayatını eşi ve çocuklarına odaklanarak, endişelenerek geçirir. Menopozdan sonra hayatta yaşadıklarınız ve deneyimleriniz sayesinde kendinize daha çok zaman ayırıp, kendinize odaklanabilirsiniz.

Hayatınız boyunca vücudunuzda değişiklikler yaşadınız. Ergenlik döneminde vücudunuz pekçok değişikliğe uğradı, buna uyumu öğrendiniz. Hamile olmak heyecan verici olmakla birlikte karnınız şişti, mideniz bulandı ve ekşidi, ayaklarınız şişti. Aynı durum menopoz içinde geçerlidir. Menopozu yaşarken rahatsız edici belirtiler olacağını kabul etmek önemlidir. Bu değişimi sağlıklı ve normal bir süreç olarak görürseniz, bu süreçle baş edebilme ve olumlu yönlerini görme o kadar kolay olacaktır.

Menopozla ilgili doğru bilinene yanlışlar nelerdir?

Kadınlar menopoz yaşını 50 yaş olarak bilirler.  Sıcak basmaları, yorgunluk, adet süresinde ve miktarında kısalma olduğunda hemen menopoza gireceklerini düşünürler. Menopoz öncesi dönem dediğimiz bu dönem birkaç ay ile 13 yıl arasında değişen bir süre olabilir. Hatta hormon salınımındaki dalgalanmalar nedeniyle bu şikayetleri menopoz öncesi dönemde daha şiddetli hissedebilirler.

Menopozda kil alınımı kaçınılmazdı! Kilo almaya menopoz mutlaka izin vermez. Kadınlık monlarında azalmaya bağlı olarak özellikle karın çevresinde yağ birikimi olurken, bacak ve kalça yağ depolanmasında azalma meydana gelebilir. Eğer yeddiklerine dikkat edersen bu dönemde kilo almayabilirsin.

Doğal menopoz ile cerrahi menopoz arasında fark yoktur! Cerrahi menopozda kadın birden bire hormonal değişikliklere maruz kalır. Doğal menopozda bu süreç yavaş yavaş olmaktadır. Cerrahi olarak menopoza girmiş kadın menopoz belirtilerini daha şiddetli yaşar. Düşük seviyede testesteron nedeniyle cinsel hayatı daha çok etkilenebilir.

Cinsel hayat menopoz ile azalacaktır! Seks her yaşta eğlenceli ve sağlıklı olabilir. Cinsel isteğin azalması yaşlanmanın doğal bir parçasıdır. Burada asıl sorun vajinal kuruluk nedeniyle ilişki sırasında kadının canın yanmasına bağlı cinsel isteğin azalmasıdır. Bu önlendikten sonra sağlıklı bir cinsel hayat sağlanabilir.

Menopozun ilk belirtisi ateş basmalarıdır! Sıcak basmaları menopozun kaçınılmaz parçasıdır. Doğru. Fakat çoğunluklan ilk belirtisi olamayabilir. Yorgunluk, kaygı, düzensiz adet dönemleri , sinirlilik gibi şikayetler sık görülen ilk belirtiler olabilir.

Menapozdan sonra vücudunuz hormon üretmez! Vücudumuzda üretilen östrojen ve progesteronun bir kısmı böbrek üstü bezimizden üretilmektedir. Fakat bu hormon düzeyi üreme döngümüzün devamı için yeteri değildir. Belkide menopoz döneminden sonraki dönemde bazı şikayetlerimizin azalması bu hormonlara bağlıdır.

Ne kadar geç adet görürsen, o kadar geç menopoza girersin! bir çok kadın için tam tersi doğrudur.

Menopoz sadece fiziksel belirtilere neden olur! Menopoz ve menopoz öncesi durumda duygu dalgalanmaları ruhsal değişikliklere neden olur. Bu nedenle menopoz ters ergenlik olarak adlandırılır.

Menopozda doğru yol almak için en iyi yol hormon almak veya almamaktır! Bu gün hormon destek tedavi dünyada menopozda yaygın olarak kullanılmakla birlikte, hangi kadına hormon gerektiği doktorunuza danışılarak verilecek karardır.

Bunu biliyor musunuz? 

Bazen menopozun başlangıç dönemlerine kaçak yumurtlamalar olabilir. Bu da istenmeyen gebeliklere neden olabilir. Eğer 50 yaş üzerinde menopoza girdiyseniz 1 yıl, 50 yaş altında menopoza girdiyseniz 2 yıl süre ile korunmanız istenmeyen gebeliklerin önlenmesinde yardımcı olacaktır.

Kadınların menopozu kadınlığın sonu gibi görmelerinin altında erkeğin bu yöndeki algısının etkisi var mı?

Kadınların toplumsal ve aile içindeki konumları, onların sağlığını belirler. Yaşadığımız toplumda, kadın ve erkeklerin, özelliklede kadınların kendi bedenleriyle ilgili bilgilenme imkanı oldukça azdır. Zaten pek çok kadın menopoz ile birlikte vücud imajlarının bozulacağını, kadınlık fonksiyonlarının biteceği ve yaşlanacağının kaygısını duyarlarlar. Toplumda ise erkekeler genç, güzel ve fit kadınlardan hoşlandıklarını ifade ederler. Toplumda cinsellik genç, güzel kadınlarla yaşanır algısı yeleştirilmiştir. Menapoz dönemiyle başlayan bedensel ve ruhsal değişim beraberinde cinsellikte önemli olan bedensel imgeyi olumsuz olarak etkiler. Kadının özgüven kaybına neden olur.

Ülkemiz gibi erkeğin cinsel problemlerinin konuşulmadığı ve sorgulanmadığı yerlerde, erkeğin problemleri kadının suçu gibi gösterilmektedir. Yapılan bir çalışmada Türkiye’ de 40 yaş üzerindeki erkeklerin % 70’inde sertleşme problemi vardır. Zaten menopozla birlikte vajinal kuruluğun nedeni olan ağrılı cinsel ilişki üzerine bir de setleşme probleminin eşlik etmesi kadın ve erkek arasında ki ilişkiyi bozar. Kadının yeni hayatına adapte olması için eşinin duyarlı, düşünceli ve anlayışlı olması gerekir. Cinsel problemler kadına yıkmak yerine, birlikte çözüm yolları bulmalı ve gerekirse bir uzmana danışılmalıdır.

Batılı Kadınların Menapoz algısı ile Türk kadınları arasında nasıl fark vardır?

Tüm dünyada insan ömrü uzamıştır. Bu durum Türkiye içinde geçerlidir. Türkiyede ortalama kadın ömrü 76.1 dir. Dolayısıyla kadının menopoz döneminde geçirdiği süre uzamıştır ve uzamaya devam edecektir. Menapoz yaşı ise değişmememektedir. Kadınlar hayatlarının 1/3’nü menapozda geçirmektedir. Sosyoekonomik ve eğitim düzey artıkça menopozu kabul etme, kadının cinselliğe bakışı ve kadının cinsel fonksiyonlarını değerlendirme yetisi artmaktadır.

Menopoz unutkanlık ve depresyona neden olur mu?

Menapozda geçici olarak unutkanlık ve depresyon görülebilir. Hafıza değişiklikleri 40-50 li yaşlar arasında başlar, menopozdan sonraki dönemde geçer. Unutkanlık belirtisi son adeti izleyen 1 yıl içinde daha belirgindir. Menopozun erken dönemlerinde düzelir. Menopozda depresyon ve anksiyete gibi mod değişiklikleri gözlenebilir. Daha önce duygulanım bozuklukları geçiren kadınlarda depresyon daha fazla görülür. Bununla birlikte, toplumun geneline bakıldığında depresyon oranında artma yoktur. Menopozda uykusuzluk, halsizlik ve yorgunluk , endişe, panik , dikkatsizlik ve ağlama atakları görülebilir.

Menapoza giren kadının cinsel hayatı biter mi?

Cinsellik sağlık ve kimliğin önemli bir parçasıdır. toplumun büyük kısmı yaşlı insanların sex yapıyor oluşu ve seksten zevk alıyor olmasını rahatsız edici olarak algılar. Bu algılardan dolayı menopozda cinsellik pek konuşulmaz.