Ven denilen toplar damarlar vücudumuzun her yerinden kalbimize kan taşırlar. Bazı durumlarda bu toplar damarlarda kan pıhtısı oluşabilir. Buna venöz trombozis denir.
Gebelikte en sık görülen tromboz şekli, derin venler dediğimiz cilt yüzeyi dışında görülen venlerde oluşan pıhtılardır. En sıkta babacak arkası ve pelvis toplar damarlarında görülmektedir. Eğer pıhtı yerinden oynarsa ve ya koparsa akciğere geçerek ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Derin ven tromboz gebelikte sık görülen bir durum değildir. Fakat aynı yaş grubunda gebe olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında tromboz gelişme olasılığı gebe kadınlarda daha yüksektir. Tromboz oluşumu gebeliğin herhangi bir aşamasında ve doğumdan sonraki ilk 6 haftaya kadar gelişebilir.
Kendimizde tromboz olduğunu anlayabilir miyiz?
Bir bacakta derin ven trombozu varsa aşağıdaki şikayeler mevcut olabilir:
- Sıklıkla bacaklarınızın birinde ağrı, hasasiyet ve şişlik vardır
- Kızarıklık ve ciltte renk değişikliği gözlenebilir
- Pıhtının olduğu bölgede cilt sıcaktır. Isı farkı olabilir
- Ekilenen bacakta toplar damarlar alışılmıştan daha geniş görülmektedir.
Fakat unutulmamalıdır ki; bacaklarda şişlik ve ağrı hissi gebelikte normalde de görülmektedir. Eğer trombozdan şüpheleniyorsanız doktorunuza mutlaka başvurmalısınız.
Tromboz ne zaman tehlikelidir?
Eğer bacaktaki tromboz tedavi edilmezse bu pıhtıdan kopan parçalar akciğeri etkileyerek, hayatı tehdit akciğer embolisine ( akciğer damarlarına pıhtı atması ve akciğer kan akımının bozulması durumu) neden olabilmektedir. Ani başlangıçlı nefes darlığı, nefes sayınızda artmaya rağmen hava açlığı, göğüs ağrısı, kan tükürme, bayılma hissi ve kendini hissetmeme gibi şikayetleriniz varsa bir ambulans çağırın veya size en yakın acil servise başvurmalısınız.
Kan pıhtısı oluşumuna eğilimli misiniz ?
Kan pıhtısı oluşumu oldukça nadir görülen bir durumdur. Fakat gebeler kan pıhtısı oluşumuna eğilimlidir. Gebelikte, aynı yaş gebe olmayan kadınlara göre pıhtı gelişme riski 10 kat artmıştır. Gebeliğin iler haftalarında ve doğumdan sonraki ilk 3 haftada risk daha yüksektir.
Gebelikte doğal olarak kan pıhtılaşmasına eğilim vardır. Bunun nedeni plasentanın çalışmasına yardımcı olmak ve doğum sonrasında aşırı kan kaybını önlemektir. Kan bacaklarından kalbine daha yavaş döner. Bunun nedeni gebelik hormonları ve büyüyen rahmin damarlar üzerine baskı yapmasıdır. Doğum sırasında bebeğin basısıyla pelvis damarlarınız hafifce hasar görebilir. Bu da pıhtı oluşumuna neden olabilir. Yine de gebelik ve doğumdan sonra tromboz görülme riski oldukça düşüktür. Bu risk 1000 kadından 1 veya 2’ sinde görülmektedir.
Riski artıran diğer faktörler:
- Gebelikten önce derin ven trombozu öyküsü
- Kan pıhtısı oluşumunu artıran trombofili varlığı
- Kalp hastalığı, lupus ve orak hücreli anemi gibi sistemik hastalığı olanlar
- 35 yaş üzeri gebeler
- sigara içimi
- Gebelik öncesi veya erken gebelikte 30’un üzerinde vücud kitle indeksi olan gebeler
- 3 veya üzeri doğum yapan gebeler
- Ciddi varisi olan gebeler
- Tekerlekli sandalye kullanan gebeler
- Çoğul gebelikler risk faktörleri oluşturmaktadır.
Eğer gebeliğiniz sırasında 3 günden uzun süre yataktan çıkamadıysanız, ilk üç ayda ciddi bulantıkusmaya bağlı susuzluk bulguları geliştiyse, 4 saatten daha uzun yolculuk yapıyorsanız, yardımcı üreme teknikleri kullanılarak elde edilen gebelikte ovariyan hipersitimulasyon sendromu gelişmesi, preeklampsi varlığı, müdahaleli veya sezaryen ile doğum, doğumda aşırı kanama ve kan verilmiş olanlarda risk artmaktadır.
Pıhtı oluşumu nasıl önleyebiliriz?
Bir damarda kan pıhtısı yakalanma riskini azaltmak için alabileceğiniz bazı adımlar vardır:
- Sigara içiyorsanız sigarayı bırakın
- Bol sıvı tüketerek vücudunuzun susuz kalma riskini azaltın
- Eğer aşırı kiloluysanız,sağlıklı beslenerek kilonuzu kontrol altına alın
- Bacaklarınızda kan dolaşımını artırmak için yüzme ve yürüyüş gibi düzenli egzersiz yapın
- Uzun süreli yatak istirahati veya uçak yoculuğu yapacaksanız varis çorabı giyin, bacak ve uyluğunuzu sıkarak kan dolaşımını hızlandırın.
- Eğer pıhtı oluşumu için yüksek risk grubunda iseniz doktorunuzla birlikte düşük monekül ağırlıklı kan sulandırıcı tedaviyi planlayın. Bu tedavi bebeğiniz ve sizin için oldukça güvenlidir. Ayrıca her gün kompresli çorap giyiniz.