LAPAROSKOPİK HİSTEREKTOMİ (KAPALI OLARAK RAHİM ALINMASI İŞLEMİ)

Histerektomi Nedir?
Rahmin ameliyat ile çıkarılmasıdır. Kadın hastalıkları ve doğum grubunun en sık ameliyatlarından biridir. Histerektomi nedenlerinden bazıları şunlardır:

Myomlar(rahmin düz kasından gelişen iyi huylu urları)

Endometriozis

Anormal kanama

Uzun süren, uygulanan tedavilere yanıt alınamayan rahim kaynaklı ağrılar

Rahim sarkması

Kanser

Rahim alma ameliyatları yumurtalık ve tüplerin alınmasını içermez. Alınmalarını gerektirecek bir hastalık olması halinde bu organlar da alınabilir (salpingo-ooforektomi).

Rahim alınma yöntemini belirlerken öncelikle ameliyatı yapma sebebini sonra da bu nedenle yapılacak olan ameliyatın tipi belirlenmelidir. Rahim sarkması olan ve vaginal olarak  çıkartılabilecek  bir rahim alınma ameliyatını vaginal yoldan  almak en iyisidir. Bunun dışında kalan rahim ameliyatları için hastaya iyileşme sürecinin az olacağı, daha az ağrı duyacağı ve çalışma hayatına daha kısa sürede döneceği yeni yöntemler  laparoskopik cerrahi uygulanmaktadır. Laparoskopinin esas amacı karın üzerinde yapılan sezeryandaki gibi kesinin olmamasıdır. Laparoskopide karın içerisinde yapılan cerrahi işlem, üstten yani karından kesi ile  yapılan rahimin alınması işlemi  ile benzerdir. Laparoskopik olarak  rahim alınması işlemini karın üzerinden 3 adet 5 mm kesi izi ile tamamlanmaktadır. 

Histerektomi Tipleri
Ameliyatın tipi muayene bulgularına, ameliyata neden olan hastalığa ve doktorun seçimine bağlı olarak değişir.
Abdominal Histerektomi (Rahmin karından çıkarılması): Alt karın bölgesinde sezeryandaki kesi gibi rahme ulaşmak için ciltten başlayan bir kesi yapılır. Rahmin büyüklüğü ve ameliyatın yapılış nedenine bağlı olarak kesi yatay veya dikey olabilir. Karından yaklaşım diğer histerektomi tiplerine göre daha uzun iyileşme zamanı gerektirir. Bununla beraber bazı avantajları da vardır. Bu tip histerektomide doktor, rahim ve diğer bazı karın içi organları daha iyi görüp değerlendirebilir. Özellikle büyük urlarda, kanser şüphesinde iyi bir yoldur.
Vaginal Histerektomi (Vagen yolu ile rahmin çıkarılması): Bu yöntemde karnınızda kesi olmaz. Kesi vagen içinde olduğu için iyileşme zamanı karından yapılan histerektomiden daha kısadır. Bu ameliyatta rahim vaginal olarak yapılan ile alınır. Karından herhangi bir ameliyat yapmanıza gerek kalmaz. Karından kesi olmadığı için hastanın iyileşme süreci daha rahat ve hızlıdır. Hastanın ağrısı da daha az olur. Ancak her hasta vaginal histerktomi yapılmaya uygun olmayabilir. Uterusta sarkma olmaması, myomlara bağlı rahimin büyüklüğü ve daha önce geçirilmiş ameliyatlara bağlı yapışıklıklar vaginal rahim alınmasını zorlaştırır . Cerrahi açıdan uygunsa histerektomi yapmak için en uygun yol vaginal olarak uterusun alınmasıdır. 

Laparoskopik Histerektomi: Ameliyatın kısmen veya tamamen laparoskop denilen aletin aracılığı ile yapılmasıdır. Laparoskop ışıklı, mercek sisteminden oluşan, ince bir alettir. Küçük bir kesi ile (genellikle göbek çevresinden) karna sokulur. Doktor hastanın karın içi organlarını laparoskop yardımı ile büyütülmüş olarak ekranda görür. Ameliyata yardımcı aletlerin sokulması için birkaç küçük kesi daha yapılır. Operasyon süresi karından ve vaginal yolla yapılan histerektomilere göre daha uzun, hastanın iyileşme dönemi daha kısadır.

 Ameliyat sırasında hormon üretimi yapan yumurtalıkları alınmayan ve menapozu başlamamış hastalar rahim alınsa da  menapoza girmezler. Bu ameliyatlarda karın içerisine 5mm-10 mm çapındaki  kamera ve diğer cerrahi aletlerin girmesi ile yapılır. Cerrahi işlem ekrana kameradan ulaşan HD görüntü ile yapılır. Esas amacı karın üzerine yapılan kesinin olmamasıdır. Böylece hastanın iyileşme süreci azalır, daha az ağrı duyar ve çalışma hayatına daha kısa sürede döner. Karın içerisinde yapılan cerrahi işlem abdominal olarak yapılan rahim alınması  ile benzerdir. Burada da rahim  tüp ve yumurtalıklar ile birlikte alınabilir. 

Rahim alınmasının sebebleri

Rahim myomları (İyi huylu Ur): Myomlar rahim duvarından çıkan iyi huylu tümörlerdir. Myomları kadınlarda en sık karşılaşılan tümörleri oluşturur. Myomların büyüklüğü ve yerine göre hastada belirtiler vermektedir. Anormal (düzensiz veya aşırı) kanamalar, kansızlık ,kasık ağrısı, ağrılı adet görme veya komşu organlar idrar torbasına gibi bası gibi şikayetlere yol açabilir.  Myomlar büyüdükçe şikayetler artar ve bunun sonucunda ameliyat gereksinimi doğabilir. Bazı küçük myomlar rahim içine doğru büyüyerek adet kanamalarının artmasına yol açabilir. Myomlar pek çok kadında bulunmasına karşın hepsinin ameliyat edilmesine gerek yoktur. Myomlar iyi huylu urlardır. Ancak hızlı büyüyorlarsa kötü huylu (Sarkom) olmaları açısından dikkat etmek gerekir. Şikeyete yol açmayan myomlar takip edilirler. Myomlar menapoza girdikten sonra küçülürler. Belirti veren myomları ise cerrahi olarak almak gerekebilir. Bunun içinde hastanın şartlarına göre ameliyatına karar verilir. Çocuk isteyen veya rahminin alınmasını istemeyen hastalarda sadece myomlar alınır ve rahim dikilerek rahim alınmaz . Küçük rahim içine doğru büyüyen ve kanama yapan myomlar histeroskopi ile alınabilir..Histeroskopi rahim içine kamera ile girilerek ufak aletlerde operasyon yapılmasıdır..

Endometriosis: Rahim iç kısmını döşeyen tabakaya endometrium denir. Adetin başında ince bir şekilde iken bir sonraki adete kadar giderek kalınlaşır. Gebe kalındığında bebeğin yerleştiği yatakdır. Şayet gebelik olmazsa bu doku adet kanaması olarak vaginal yoldan atılır. Bu tabaka her adet kanaması ile yenilenir. Normal şartlarda endometrium dokusu sadece rahim içinde bulunur. Uterus dışında bu dokunun bulunmasına Endometriozis hastalığı denir. Bu uterus dışındaki endometrium dokuları da yumurtalıktan salgılanan estrojen ve progesteron etkisi ile kalınlaşır ve adet zamanlarında benzer olarak kanamalar oluşur. Endometriozis en sık olarak rahim etrafında  ve yumurtalık içinde bulunur. Peritonda bulunan endometriozis odakları rahim, yumurtalıklar, tüpler ve barsakların biribirine yapışmasına neden olarak ağrı ve gebelik oluşmasına engel olurlar. Yumurtalık içinde bulunan endometrium dokusunun kanaması ve bu kanın birikmesi ile içi beklemiş eski adet kanı ile dolu kistler (endometrioma) olarak karşımıza çıkar. Bu kistlerin içi erimiş çikolata gibi olduğu için Çikolata kisti de denir. Hastalarda ağrı ve çocuk olmaması şikayetlerine neden olan bu hastalık genellikle laparoskopik cerrahi ve ilaç tedavisi ile rahim ve yumurtalıklar alınmadan tedavi edilir. Ancak çocuk yapma isteği olmayan ve ağrıları fazla olan hastalarda histerektomi yapılabilir.

Rahim sarkması (Uterus prolapsusu): Rahim, idrar torbası ve kalın barsak kısmı yaş ilerledikçe ve özellikle yapılan doğum sayısı arttıkça bağlardaki esnekliklerin kaybolması vajina içine sarkabilirler. Hastada rahim sarkmasına bağlı çeşitli şikayetler ,ele gelen kitle,  idrar kaçırma, büyük abdest yapamama ve cinsel fonksiyonda bozulma  oluşabilir. Bu tür durumlarda genellikle vaginal olarak, bazende karından yapılan ameliyatlar ile organlar eski yerlerine getirilir. Histerektomi gerekirse bu ameliyatlar sırasında yapılabilir.

Anormal uterin kanamalar: Vaginal olarak meydana gelen adet dışı kanamalar veya aşırı adet kanamaları mutlaka araştırılmalıdır. Bu tür kanamaların önemli bir kısmı rahim içini kaplayan endometriumdan kaynaklanır. Endometriyumdan kaynaklanan kanamaların patolojik bir nedene (myom, polip, kanser gibi)  bağlı kanama olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.  Patolojik nedenli kanamalar cerrahi olarak tedavi edilir. Patolojik olmayan kanamalar yumurtalık hormonlarının düzensizliğine bağlı disfonksiyonel kanamalardır. Bunlarda ön planda ilaç tedavisi , sonuç alınamayan olgularda cerrahi girişim gerekir. Günümüz modern tıbbında her anormal kanamaya histerektomi yapmak gerekmez. Hastaya daha az travma verecek hormonlu spiral ve histeroskopİ gibi yöntemlerle daha kolay tedavi edilebilirler. Tabiki kanser veya çok büyük myomlar gibi tamamen cerrahi gerektiren durumlar vardır. Burada hastanın ön araştırması yapılır, hastaya tedavi seçenekleri ve tedavi sonrası beklentiler detaylı olarak anlatılarak karar veilir.

Rahim Alındıktan Sonra Menapoz

Histerektomi ameliyatından rahim alındığı için  adetleriniz kesilir. Menapozu belirleyen yumurtalıklardan salgılanan hormonlardır . Uterus (Rahim) yumurtalıklarda üretilen hormonlardan etkilenerek  gebeliğe hazırlık yapar, gebe kalınmazsa adet kanaması olarak rahim içi dokusu endometrium atılır. Ameliyat sırasında yumurtalıkları alınmayan ve menapozu başlamamış yani halen hormon üretimi olan hastalar menapoza girmezler. Menapoz yumurtalıklarda bulunan yumurta hücrelerinin artık azalması ve hormon üretmemesi ile alakalıdır.  Menapoza girmemiş ve rahim ameliyatı ısırasında yumurtalıklarla birlikte rahimi alınan hastalar menapoza girerler. Bu durumu ameliyat öncesi doktorunuz ile konuşmak gerekir. 

Histerektomi Öncesi Yapılacaklar
Ameliyata hazırlık için sizden bir takım tetkikler istenecektir (kan, idrar, akciğer filmi, kalp grafiği –EKG– gibi). 
Yine hazırlık aşamasında rahim içinden parça alınabilir. 
Ameliyattan bir gece önce ve/veya ameliyat sabahı lavman yapılabilir. 
Enfeksiyonu önlemek amacı ile antibiyotik yapılır. 
Ameliyat sırasında ve sonrasında gerekli sıvıların verilebilmesi için el üzeri veya koldan damarınıza plastik iğne takılır. 
Ameliyat sırasında rahat olabilmeniz için durumunuza göre genel (uyuyarak) veya bölgesel (belden) anestezi uygulanır. 
Sizin durumunuzu izleyebilmemiz, sıvı miktarını ayarlayabilmemiz için idrar torbanıza ince bir tüp (idrar sondası) yerleştirilir.

İyileşme
Histerektomi olan hastalar birkaç gün hastanede kalırlar. Hastanede kalış süresi ameliyatın tipine, ameliyat sırası veya sonrasında bir sorun gelişip gelişmediğine göre değişir.
Ameliyat sonrasında mümkün olduğunca erken yürümelisiniz. Yürümek kan dolaşımınızın düzenlenmesini sağlayacağı gibi, toplar damarlarınızda pıhtı gelişiminin önlenmesine de yardımcı olacaktır. Risk grubunda iseniz pıhtı gelişiminin önlenmesi için size ayrıca ilaç tedavisi de verilecektir.
Ameliyattan sonraki birkaç gün ağrılarınız olabilir.  Doktorunuzun ek önerisi yoksa ameliyat sonrasında altı hafta boyunca vagene hiçbir şey uygulamayın (duş, cinsel ilişki, tampon gibi), ağır kaldırmayın, ağır işler yapmayın. Altı haftanın bitiminden önce kendinizi iyi hissetseniz dahi doktorunuzun kontrolü ve önerileri olmadan tersi davranışlarda bulunmayın.

İyileştikçe hafif fiziksel uğraşlar, spor yapmak, araba kullanmak gibi aktivitelerinizi yavaş yavaş artırabilirsiniz.
Histerektomi olmanız jinekolojik açıdan artık rutin kontrollerinizin olmayacağı anlamına gelmez. Rahim ağzınız duruyorsa veya kanser-kanser öncüsü bir hastalık nedeni ile histerektomi oldu iseniz Pap-test taramaları devam edecektir.

.

Sonuç Olarak…
Histerektomi rahim ile ilgili sorunların tedavisinin sadece bir yoludur. Unutulmamalıdır ki histerektomi büyük cerrahi bir girişimdir. Ameliyata karar vermeden önce, kendi durumunuzu, diğer tedavi seçeneklerini, histerektominin sizi nasıl etkileyebileceğini bir kez daha düşünün.
Bazı durumlar için diğer tedavi seçenekleri uygun iken, bazılarında en iyi seçenek histerektomidir. Bu kararı vermede doktorunuzdan yardım isteyiniz.