Endometriozis, rahim mukozası iç zarı hücrelerinin çeşitli yollarla karın altı bölgesinde rahmin dışında yerleşip, rahim, karın zarı, yumurta kanalları, yumurtalıklar, idrar torbası, bağırsaklar gibi çeşitli organlara yayılmasıdır. Endometriozis odakları adet hormonlardan etkilenmektedir. Dolayısıyla bu odaklar döngüsel olarak büyüyüp kanamaya yol açabilir. Sonuç olarak karın bölgesinde reaksiyonlar, kistler, ve yapışıklıklar oluşur. Bu durum adet kanamalarına bağlı olarak ağrılı semptomlar şeklinde kendini gösterir. Endometriozis ayrıca kısırlığın başlıca nedenlerinden biridir. Yumurtalıklarda yerleşirse adetler beraber kanayan odaklar çikolata kıvamında kiste dönüşür. Bu yüzden çikolata kistleri (endometrioma) ismini alır.
Endometriozisin belirtileri genellikle sancılı adet görme , cinsel ilişkide rahatsızlık ve ağrı hissedilmesi , karında ağrı ve gebe kalama problemidir. Genellikle ağrı, endometriozisin en çok görülen belirtisidir. Yapılan çalışmalarda bir hastada hem adet ağrısı , karın ağrısı ve ilişkide ağrı varsa o kadında endometriozis olma ihtimali %60 olarak gösterilmektedir. Endometriozisli bir hastada ön planda amaç ağrının giderilmesiyse bunun tedavisi ilaçla yapılır. Hasta eğer ilaçla tedaviye cevap vermiyorsa, şiddetli ağrılarda cerrahi tedavi düşünülmelidir.
Endometriozisin ilaçla tedavisi hastalığı tümden ortadan kaldıramaz. İlacı bıraktıktan sonra endometriozis odakları östrojen etkisiyle yeniden alevlenir ve bir müddet sonra ağrılar tekrar başlar. İlaç tedavisinde ise adetlerin azalması ve seyrekleşmesi ile karşılaşılır. Bu şikayet ilaç tedavisi kesilince normale döner.
Endometriozisin tanısı Laporoskopi ile konmaktadır. Laporoskopi yaparak lezyonlar yerlerinden çıkarılabilinir, koterize edilebilinir. Lezyonlardan biopsi alıp histopatolojik tetkik yapılır.